روایتی از برنامه «سوگ خوانی عبرت» که به مناسبت ماه محرم در مشهد برگزار می‌شود

سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛ «اهل بیت پیامبر (ص) در سخت‌ترین مصائب روزگار، دورانی را سپری کردند تا عبرت خون امام حسین (ع) را فریاد زنند. ایستادند تا قیام امام حسین (ع)، عالم را پر کند؛ که عبرت خون امام‌حسین (ع)، قیام حق علیه باطل و فریاد اسلام علیه کفر شود؛ که همه آنچه بر آن‌ها گذشت را نمی‌توان گفت و همه این ها، بخشی از مصیبت‌های اهل بیت بود که بار غمش را همه عالم نتوان کشید!

این متن بخشی از برنامه «سوگ خوانی عبرت» است که این شب‌ها گروه فرهنگی هنری «ماهو» به مناسبت ماه محرم در مشهد برگزار می‌کند.

حسین احسانی، ایمان حیرانی، یحیی سهامی، مهدی کیومرثی، فرهاد مونسی، محمدرضا خازنی رضوی، محمد هاشمی و سهیل حریمی، خوانشگران این برنامه هستند که به ترتیب در نقش‌های خیزران، تازیانه، زنجیر، نیزه، خاک، انگشتر، چادر و مو ایفای نقش می‌کنند. هشت عنصر که به نمایندگی از افراد حاضر در واقعه کربلا راوی شده اند و احوالات آن روز را شرح می‌دهند.

این برنامه خوانش هنری، که از شام عاشورا تا کاخ یزید را روایت می‌کند، سال گذشته در اجرای نخست، فقط روایتگر شام عاشورا بود که در مجتمع دانشجویی امام رضا (ع) برپا می‌شد.

اجرای «سوگ خوانی عبرت» از سوم شهریور در مؤسسه جوانان آستان قدس رضوی آغاز شده است و تا دوازدهم این ماه هر شب از ساعت ۱۹ تا ۲۱:۱۵ ادامه دارد. علاقه مندان می‌توانند پس از ثبت نام و رزرو رایگان در نشانی الکترونیکی
www.mahogroup.ir برای بهره بردن از این برنامه به خیابان کوهسنگی بین کوهسنگی ۱۷ و ۱۹ مراجعه کنند.
به این مناسبت گفت وگویی با سرپرست و مدیر اجرایی گروه فرهنگی هنری «ماهو» داشته ایم که در ادامه می‌خوانید.

سوگ خوانی؛ از شام عاشورا تا کاخ یزید

امیرمحمد اصغری، سرپرست گروه فرهنگی هنری ماهو می‌گوید: پنج سال است فعالیت مذهبی ما با نگاهی به عرصه هنر آغاز شده است. در این مدت هر سال در دهه فاطمیه با همکاری تعدادی از اعضای گروه، تئاتر اجرا می‌کردیم، اما از سال گذشته علاوه بر دهه فاطمیه، برای ماه محرم هم برنامه تدارک دیده ایم.
خوانش گردان مراسم سوگ خوانی عبرت توضیح می‌دهد: اولین دوره این سبک اجرای برنامه برای امام حسین (ع) را با عنوان «سوگ خوانی اضطرار» برگزار کردیم و با توجه به بازخورد‌های خوبی که از مخاطبان دریافت کردیم تصمیم گرفتیم امسال هم اجرا داشته باشیم و حرفه ای‌تر کار را روی صحنه ببریم.

سوگ خوانی، فقط خوانش متن تنظیم شده بر اساس مقتل‌های مختلف است و نمایشی در آن وجود ندارد. البته از موسیقی‌های متناسب، به عنوان زیر صدای خوانشگران و فواصلی که بین متن‌ها در نظر گرفته شده استفاده می‌شود.
به گفته اصغری، اعضای محتوایی گروه ماهو پس از همه گیری بیماری کرونا و به وجود آمدن بعضی محدودیت‌ها به این ایده رسیدند تا با تکیه بر کتاب‌های مقتل  امام حسین (ع)، متنی را تنظیم و آن را با استفاده از ابزار هنر اجرا کنند.

سرپرست گروه فرهنگی هنری ماهو می‌گوید: «سوگ خوانی عبرت» از شام عاشورا تا کاخ یزید را روایت می‌کند و ما می‌خواهیم این رویه تبدیل به به یک رسم عزاداری در شهر شود. امسال با اینکه به دلیل کرونا نتوانستیم تبلیغات گسترده‌ای داشته باشیم، اما در سه شب نخست اجرا حدود هزار نفر مخاطب داشتیم.

روایت خاک و چادر و انگشتر...

در برنامه «سوگ خوانی عبرت»، هشت عنصر به نمایندگی از هشت فرد روی سن می‌روند و گوشه‌هایی از واقعه کربلا از احوالات همین نماد‌ها بیان می‌شود. «خاک» به عنوان راوی است. «مو» به نمایندگی از حضرت سیدالشهدا (ع)، «انگشتر» به نمایندگی از حضرت سجاد (ع)، «چادر» به نمایندگی از حضرت زینب (س) احوال خودشان را بیان می‌کنند. همچنین «خیزران» روایتگر مجلس ابن زیاد و ابن یزید و «نیزه» و «تازیانه» و «زنجیر» که به دست و پای اسراست، روایتگر احوالاتی هستند که بر سر اسرا آمد.

«خاک: به ناگاه زینب میان جمع قیام و رو کرد به یزید؛ همه ساکت و نگاه‌ها همه سمت زینب. چادر: ایستاد تا پیام نینوا را حتی در برابر یزید فریاد بزند! تا دست ظالم را از دهان مظلوم ببرد. هیچ چیز او را برای انجام آن کار که برای آن تا اینجا آمده، باز نمی‌دارد حتی تحقیر یزید، حتی نگاه دشمن، حتی بند اسارت و لباس کهنه، حتی چادر پاره و معجر سوخته.»

سید محمدرسول رحمانی، مدیر اجرایی گروه فرهنگی هنری «ماهو» می‌گوید: در «سوگ خوانی عبرت» «چادر» این اتفاق‌ها را به آنچه بر سر حضرت فاطمه (س) آمد گره می‌زند و از قصه‌های گذشته یاد می‌کند. «مو» زمانی که سر مبارک اباعبدا... روی نیزه یا در مجلس ابن زیاد است از دید خودش احوالات را بیان می‌کند.

او توضیح می‌دهد: ایده امسال عبرت گرفتن است. یکی از نقش‌ها می‌گوید: «عبرت در خون مولایم حسین (ع) است» و این نام را از روی همین جمله برگزیده ایم. اعضای محتوایی این اجرا که از مدرسه علمیه حضرت مهدی (عج) هستند، متن «عبرت» را زیر نظر حجت الاسلام محمد جواد نظافت یزدی تهیه کرده اند.

لزوم تنوع برای ترویج دین

به گفته رحمانی، رسالت مجموعه فرهنگی هنری «ماهو»، بیان و تبلیغ دین به زبان هنر است. او می‌گوید: قالب‌های متنوعی برای پرداختن به موضوع‌های مذهبی وجود ندارد و این ضعف جامعه امروزی است. همه برنامه‌ها تکراری شده است و شاید عده‌ای نتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. اعضای گروه «ماهو» سعی کرده اند با به کار بستن هنر و روش‌های نوین، دین را تبلیغ کنند. تعدادی از افراد گروه ما در حوزه علمیه مشغول به تحصیل و تعدادی دانشجوی دانشگاه‌های تهران، علامه طباطبایی و شهید بهشتی هستند.

بسیاری از این افراد از مقطع دبیرستان دورهم جمع شده و سنگ بنای ایجاد گروه را گذاشته اند و خداراشکر سال به سال نیز پیشرفت داشته ایم.
متن این اجرا را سید محمدرضا رضوی از اعضای گروه نوشته است. تولید محتوا از پنج ماه گذشته و با نگاهی به مقاتل امام‌حسین (ع) آغاز شده و اعضای گروه خوانش امسال، همان افراد گروه نمایشی سال‌های گذشته هستند.

رحمانی می‌گوید: برنامه اصلی این بود که در یکی از سالن‌های آمفی تئاتر سوگ خوانی را برگزار کنیم و مجوز‌های مربوط را دریافت کردیم، اما با توجه به مصوبه ستاد ملی کرونا که برگزاری مراسم در سالن‌های سرپوشیده را ممنوع اعلام کرد ناچار شدیم در یک هفته مراسم را به فضای باز منتقل کنیم و از این رو اعضای گروه سختی‌هایی را به جان خریدند تا برنامه برگزار شود.
تمرین خوانش بیش از یک ماه زمان برد و در این مدت خوانشگران از سوی استاد گویندگی، آموزش‌هایی را کسب کردند.